Chôm chôm (danh pháp hai phần: Nephelium lappaceum) là loài cây vùng nhiệt đới Đông Nam Á, thuộc họ Bồ hòn (Sapindaceae). Tên gọi chôm chôm (hay lôm chôm) tượng hình cho trạng thái lông của quả loài cây này. Lông cũng là đặc tính cơ bản trong việc đặt tên của người Trung Quốc: hồng mao đan, hay của người Mã Lai: rambutan (trái có lông). Các nước phương Tây mượn giọng đọc của Mã Lai để gọi cây/trái chôm chôm: Anh, Đức gọi là rambutan, Pháp gọi là ramboutan...

Chôm chôm cùng họ với vải, nhãn, giống nhau về đặc tính thực vật, phần ăn được cũng là cùi (cơm) và hương vị cũng giống nhau. Mỗi năm chôm chôm có 1 mùa trái, nếu chăm sóc có kĩ thuật có thể cho 2 mùa trái

Chôm chôm là loài cây có quả hoặc để ăn tươi, hoặc đóng hộp dưới nhiều hình thức, để dự trữ hoặc xuất khẩu. Hạt chôm chôm có thành phần dầu cao nên cũng được dùng để sản xuất dầu ăn hay xà phòng. Cây và rễ chôm chôm cũng có thể dùng cho việc sản xuất dược phẩm và màu. Ở Việt Nam, người làm vườn chôm chôm có mức thu nhập tương đối cao so với các ngành trồng trọt khác. Ở Việt Nam, việc lai tạo hoặc chọn cây ưu tú từ các giống nhập đều chưa được thực hiện.

Trong nước, có các quần thể sau:

• Chôm chôm dính: cùi dính hạt, hương vị không ổn định.

• Chôm chôm Giava: tên chung chỉ các giống nhập nội từ Indonesia, Thái Lan. Trồng phổ biến ở Bến Tre, Ðồng Nai, Vĩnh Long, cung cấp đại bộ phận bán quả trong nước. Ðặc tính chính là cùi không dính hạt (chôm chôm trốc) nhưng khi bóc ra, cùi lại dính với vỏ ngoài của hạt.

• Chôm chôm nhãn: Quả nhỏ chỉ độ 15-20 g so với 30-40 g ở chôm chôm Giava. Gai ngắn, mã quả không đẹp. Cùi khô, giòn, hương vị tốt, giá bán cao hơn so với chôm chôm Giava. Tỉ lệ trồng còn rất thấp.

Gần đây mới nhập một số giống chôm chôm của Thái Lan, Malaysia. Đặc điểm của chôm chôm Thái Lan là lông màu xanh, quả màu đỏ, bên trong cùi tróc, không dính hạt, ngọt..

Tuy nhiên, những người mắc bệnh sau không nên quá nhiều chôm chôm.

Người mắc bệnh tiểu đường

Chôm chôm là loại trái cây nhiệt đới, có vị ngọt cao, nhiều đường chính vì vậy, người mắc bệnh tiểu đường không nên ăn.

Người hay “bốc hỏa”

Những người có cơ thể lúc nào cũng phừng phừng và có cảm giác hay “bốc hỏa” cũng không nên ăn quá nhiều chôm chôm. Vì lượng đường trong chôm chôm khá nhiều sẽ khiến cơ thể càng tăng tình trạng này.

Người nhiệt miệng, mụn nhọt, rôm sảy

Chôm chôm chứa nhiều đường nên ăn nhiều chôm chôm sẽ gây nhiệt cho cơ thể, nỏi mụn nhọt, rôm sảy.

Người đầy bụng, khó tiêu

Ăn nhiều chôm chôm còn mang lại nhiều ảnh hưởng tiêu cực cho hệ tiêu hóa, gây ra các triệu chứng khó tiêu.

Người thừa cân, béo phì

Mít chứa nhiều vitamin, nhiều đường. Nếu ăn quá nhiều mít sẽ khiến bạn không thể giảm cân hiệu quả.

Do đó, lương y Vũ Quốc Trung khuyến cáo mọi người không nên ăn quá nhiều chôm chôm trong một ngày để giữ sức khỏe được tốt hơn.

(theo vi.wikipedia và một số trang web)

Tiếng Séc gọi chôm chôm là gì? Rambutan (tiếng Malaysia)

Rambutan jsou kulovité až oválné červené plody pokryté měkkými ostny pocházející ze stromu Nephelium lappaceum (česky též uváděného jako dvouslivák ježatý). Pod pevnou slupkou se nachází šťavnatý míšek příjemné sladkokyselé, aromatické chuti. Uprostřed plodu bývá oválné hnědo bílé semeno. Vyrůstá na vysokém stálezelenémstromu v dlouhých rozvětvených plodenstvích. Pochází z Jihovýchodní Asie.

Dvouslivák ježatý lze pěstovat i v zahradním substrátu, ale v Česku se plody většinou neurodí. Strom roste ve východní Asii, ale také na Srí lance, Filipínách a poslední dobou se objevuje i v Austrálii. Největším pěstitelem rambutanu je Thajsko. (theo cz.wikipedia)

Hà Nội, ngày 22.8.2019

NKV