Cách đây 100 năm, sân khấu kịch hiện đại đã ra đời ở Việt Nam. Ngày 22 tháng 10 năm 1921, Nhà hát lớn Hà Nội trình diễn vở "Chén thuốc độc" của nhà viết kịch Vũ Đình Long, được viết theo kiểu kịch truyền thống châu Âu và vạch trần những tệ nạn của xã hội Việt Nam thời bấy giờ. Sự kiện được tổ chức rộng rãi ở Việt Nam.

Điều này có liên quan gì đến Nga? – các vị có thể đưa ra câu hỏi như vậy. Xin thưa: Có liên quan, không những thế còn liên quan trực tiếp. Con dâu ông Vũ Đình Long, vợ góa của con trai ông, họa sĩ nổi tiếng Vã Dân Tân, chuyên gia văn hóa và dân tộc học Việt Nam, phó giáo sư Khoa Quốc tế của Đại học Quốc gia Hà Nội và Trường Đại học Kinh tế Nga Natalia Kraevskaya đã khởi xướng đề án dịch vở kịch đầu tiên của Việt Nam sang tiếng Nga. Giảng viên tiếng Việt của Trương kinh tế cấp cao, dịch giả Igor Britov đã thực hiện công việc chuyển ngữ này. Mới đây, cuốn sách "Chén thuốc độc" với phần tiếng Việt và bản dịch tiếng Nga đã được nhà xuất bản "Nestor-istoriya" ở St.Petersburg phát hành. Các tác giả đề án đã tổ chức buổi ra mắt trực tuyến cuốn sách với sự tham gia của các nhà khoa học và sinh viên Việt Nam và Nga. Tại buổi ra mắt, bà Mai Ngọc Hà, phu nhân kịch tác gia Vũ Đình Long đã chào đón và nói lời cảm ơn những người tham gia đề án dịch vở kịch sang tiếng Nga.

"Chén thuốc độc" - vở kịch của tác gia Việt Nam Vũ Đình Long (1896-1960), xuất bản lần đầu tiên bằng tiếng Nga vào dịp kỷ niệm tròn 100 năm. - © Sputnik

Tại buổi ra mắt, các diễn giả trình bày tham luận về tác phẩm của Vũ Đình Long và ý nghĩa của vở kịch này đối với văn hóa Việt Nam, về lịch sử ra đời “Chén thuốc đôc” và so sánh nó với kịch của An ton Chekhov. Thật thú vị khi nghe dịch giả Igor Britov kể về những khó khăn mà ông gặp phải khi dịch vở kịch.

“Dịch vở kịch này rất thú vị và bổ ích, nhưng thật sự rất khó. Đây là thử thách lớn đối với tôi - bản dịch khó nhất mà tôi chuyển ngữ từ trước tới nay: ngoài dịch sách văn học, tôi đã dịch các văn bản về y học, triết học phương Đông và các lĩnh vực khác. 80 trang của vở kịch bằng tiếng Nga đòi hỏi tôi phải làm việc hàng ngày trong bốn tháng liền, mỗi ngay ngồi sau bàn làm việc trong vài giờ đồng hồ. Tôi không chỉ phải nhờ đến sự trợ giúp của từ điển mà còn phải tham khảo ý kiến ​​của các chuyên gia trong nhiều lĩnh vực khác nhau: từ nhà văn, chuyên gia văn hóa, cho đến nhà sử học, thậm chí cả người sưu tập tem, nhà nghiên cứu tiền tệ… Ai cũng biết rằng, dịch giả không chỉ dịch từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác, mà còn đưa người đọc đến với nền văn hóa khác, vì vậy việc dịch những thực tế cuộc sống Việt Nam cách đây một thế kỷ là một trong những khó khăn lớn nhất trong công việc dịch thuật của tôi" – nhà Việt nam học Igor Britov chia sẻ với khán giả.

Tại buổi ra mắt, các diễn giả cũng thảo luận về thực trạng và các vấn đề khó khăn của việc dịch văn học Việt Nam tại Nga. Việc xuất hiện quyển sách Việt Nam mới tại Nga là sự kiện lớn, nhưng cho đến nay những sự kiện này chỉ được diễn ra chủ yếu do tâm huyết của các nhà khoa học và nhà giáo phía Nga. Sự phát triển hợp tác Nga-Việt trong vấn đề này chỉ có thể thực hiện được khi có sự hỗ trợ của nhà nước, xã hội và doanh nghiệp từ cả phía Nga Việt. Vấn đề này đã gây ra cuộc thảo luận sôi nổi trong số những người tham gia và người nghe tại buổi ra mắt trực tuyến.

Biên dịch viên và những người tham gia dựng vở kịch "Chén thuốc độc" - © Sputnik

Hơn một tháng qua, hai cuốn sách Việt Nam đã cùng lúc xuất hiện trên kệ hàng các nhà sách ở Nga: bản dịch “Truyện cổ tích Việt Nam” và vở kịch "Chén thuốc độc”. Đối với người Việt Nam, cũng như đối với những người bạn của Việt Nam tại Nga, điều đó rất đáng phấn khởi và có ý nghĩa,. Chúng ta hãy hy vọng rằng mối quan hệ văn hóa Nga-Việt sẽ tiếp tục được củng cố và mở rộng.

Sputnik