Một buổi chiều mùa đông lạnh giá cuối tháng 12-2007, chúng tôi - những chàng lính kỹ thuật tuổi mười chín đôi mươi được Nhà nước cử sang nước bạn học tập đã đặt chân đến xứ sở bạch dương. Ai ai trong chúng tôi cũng có cảm giác vừa háo hức, vừa lo lắng nhưng hơn hết là niềm tự hào vì được đến nước Nga vĩ đại với một nền văn hóa giàu bản sắc.

Sống và học tập trên đất nước Nga, chúng tôi không những được chiêm ngưỡng vẻ đẹp thiên nhiên và phong cảnh hùng vĩ, được biết đến mùa thu vàng, mùa đông tuyết trắng mà còn rất quý trọng tính cách con người Nga. Người dân Nga luôn cởi mở, nhân ái, đặc biệt luôn quý mến sinh viên Việt Nam với tinh thần ham học hỏi cầu tiến. Tôi đã cảm nhận thấy những đức tính ấy, tình cảm ấy ngay từ ngày đầu nhập học qua các thầy cô giáo. Họ luôn coi những sinh viên Việt Nam chúng tôi như ruột thịt.

Sau khi kết thúc khóa dự bị tiếng Nga tại thành phố Belgorod, cuối tháng 8-2008, chúng tôi lại chuyển đến thành phố Ivanovo – một thành phố phía Nam cách Moscow hơn 300km để bắt đầu những năm học của chương trình đại học tại Trường Đại học Công nghệ Hóa học Ivanovo. Đón tiếp chúng tôi tại chân ký túc xá là một người phụ nữ tuổi ngoài 50 với khuôn mặt hiền từ. Sau khi được các anh chị giới thiệu, chúng tôi mới biết đó là cô giáo Elena A.Chizova- Trưởng khoa Quốc tế của Trường. Cô dẫn chúng tôi vào khu ký túc xá đã được chuẩn bị sẵn ga giường, bàn học, tủ quần áo từ trước. Không chỉ làm Trưởng khoa Quốc tế, cô Elena A. Chizova còn là giảng viên của Bộ môn Hóa lý và Hóa keo. Những ngày đầu mới đến, cô giáo giúp chúng tôi làm giấy tờ tạm trú, nộp hồ sơ làm thủ tục nhập học. Ngày nhận lớp, cô dẫn chúng tôi đến lớp giới thiệu từng người với các bạn Nga. Một lần vào đầu mùa xuân năm 2009 khi mạng internet trong khu ký túc xá gặp vấn đề khiến chúng tôi khó truy cập và tra cứu các tài liệu phục vụ học tập và nghiên cứu, tôi lên văn phòng khoa ngỏ ý muốn nhờ cô Elena A.Chizova giúp đỡ. Ngày hôm sau, mặc dù lúc đó trời khá lạnh, tuyết còn rơi nhưng cô giáo vẫn nhiệt tình dẫn tôi ra trụ sở công ty dịch vụ internet để nhờ họ giúp đỡ. Nhờ vậy, tôi cùng với các anh chị em trong ký túc xá đã được dùng mạng internet có đường truyền tốt hơn, ổn định hơn.

Tác giả bài viết (thứ 2 từ phải sang) tham gia trượt tuyết cùng các bạn. Ảnh: Tác giả cung cấp.

Cô giáo Elena A.Chizova rất nhân ái, bao dung, ân cần dạy bảo học trò. Cô luôn nở nụ cười khi gặp các học trò của mình. Có lẽ, cô chỉ khóc mỗi khi đứng trước Đài tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ của Hồng quân Liên Xô, những người đã ngã xuống để đánh đuổi quân phát xít và bảo vệ mảnh đất quê hương. Bởi trong số đó có những người thân yêu của cô. Hằng năm, cứ vào dịp kỷ niệm ngày Chiến thắng phát xít 9-5, cô luôn tổ chức cho sinh viên nước ngoài tham gia mít tinh “Trung đoàn bất tử”, đặt hoa tri ân những người lính Hồng quân Liên Xô. 

Tôi rất nhớ và biết ơn đến những thầy cô giáo, những người đã mang hết tinh thần, năng lực, trí tuệ, trách nhiệm để truyền đạt kiến thức cho sinh viên. Người để lại trong tôi ấn tượng đặc biệt nhất là giáo viên hướng dẫn tôi - Giáo sư Sergey A.Shlykov. Thầy nghiêm khắc nhưng rất lại tình cảm, luôn nhắc nhở và góp ý nhẹ nhàng để tôi có thể tự rút kinh nghiệm những lúc tôi làm chưa tốt. Không chỉ dạy tôi làm nghiên cứu khoa học, thầy còn quan tâm động viên tôi mỗi khi khó khăn, cố gắng phấn đấu hoàn thiện chương trình học. Thầy đã truyền cho tôi một nền tảng kiến thức vững chắc để sau này tôi có thể tự phát triển. Đã biết bao nhiêu lần, chúng tôi cùng làm nghiên cứu, cùng ăn cùng ngủ trong phòng thí nghiệm. Nhớ những hôm mùa đông cả hai thầy trò làm việc đến tận đêm khuya, chia nhau miếng bánh mì hay cốc cà phê nóng. Lúc rảnh rỗi, thầy vẫn thường hỏi tôi về Việt Nam. Và thầy đã rất bất ngờ khi biết rằng Việt Nam là nước xuất khẩu cà phê đứng thứ hai thế giới. Cho đến tận bây giờ, mỗi lúc nói chuyện với thầy, thầy vẫn luôn tận tụy và nhiệt huyết như thế. Thầy cũng mong muốn tôi có thể quay lại nước Nga để tiếp tục học tập và nghiên cứu khoa học. Tôi cũng nhớ tới cô Sveta S.Xadina dạy môn Lịch sử vệ quốc Nga. Không chỉ dạy lịch sử nước Nga, cô dạy chúng tôi tình yêu đất nước qua từng trang sử. Ẩn chứa đằng sau con người đã ngoài 50 tuổi đó là cả tình yêu bao la đối với nước Nga. Với giọng nói truyền cảm và nụ cười nhân hậu, cô đã cho chúng tôi biết được lịch sử và con người Liên Xô trước đây cũng như nước Nga ngày nay. Cô đã truyền cho chúng tôi tình yêu với môn lịch sử mà chúng tôi cứ nghĩ là khô khan. Nhờ cô, tôi đã hiểu hơn về đất nước, con người và văn hóa Nga xuyên suốt lịch sử. 

Các thầy cô cũng thường kể cho chúng tôi về những năm tháng trước đây, kể về những cựu sinh viên Việt Nam đã từng học tập tại trường. Các thầy cô không bao giờ quên những sinh viên Việt Nam nhỏ bé mà rất hiếu học. Ngoài thầy cô giáo, những năm tháng học tập tại xứ sở bạch dương đã cho tôi những người bạn quý, những người đã giúp tôi hiểu và gắn bó với mảnh đất này. Tôi nhớ đến những người bạn Nga cùng học tập nghiên cứu trên lớp, cùng nhau trượt tuyết, trượt băng vào mùa Đông hay cùng nhau vào rừng đá bóng, nướng thịt khi mùa hạ tới.

Cuộc sống nơi đất khách quê người cũng làm chúng tôi nhớ về quê hương, nhớ gia đình, người thân, nhất là trong những ngày lễ cổ truyền của dân tộc. Nhưng nhờ sự giúp đỡ, động viên của các thầy cô và bạn bè, chúng tôi đã phần nào bớt cô đơn hơn.

Tôi đã gắn bó với nước Nga đến gần 10 năm với những trải nghiệm quý giá và rất nhiều niềm vui, cũng như cả những nỗi buồn. 10 năm là một khoảng thời gian dài so với một đời người. Tôi dường như đã quen với từng hàng cây ngọn cỏ, từng góc phố. Cả tuổi thanh xuân tươi đẹp nhất tôi đã dành cho nước Nga. Khoảng thời gian ở đây đã giúp tôi trưởng thành hơn và có nền tảng để đạt được những thành công nhất định như bây giờ. Có một điều mà tôi thấy rất đặc biệt tại Nga. Đó là hầu hết tại tất cả các thành phố ở Nga đều có quảng trường với “Ngọn lửa bất tử”. Ngọn lửa đó bất tử như chủ nghĩa dân tộc, tinh thần yêu chuộng hòa bình vẫn luôn sục sôi trong trái tim người Nga.

Năm 2017, tôi về nước và thật có duyên với nước Nga khi tôi vinh dự được làm việc tại Trung tâm Nhiệt đới Việt-Nga – một cơ sở nghiên cứu khoa học-công nghệ hàng đầu có sự hợp tác giữa Việt Nam và Liên bang Nga. Tại đây, tôi được tiếp tục nghiên cứu, tiếp xúc với những người Nga hay các đoàn đại biểu nước Nga sang thăm Trung tâm. Công việc đã cho tôi được gặp gỡ, nói chuyện với người Nga, cho tôi có cảm giác như đang sống lại thời thanh xuân với những ký ức về nước Nga đã in sâu trong trái tim tôi.

Hiện nay, hằng ngày tôi vẫn luôn dõi theo nước Nga, vẫn thường xuyên nói chuyện với các thầy cô và bạn học cũ. 10 năm ở xứ sở bạch dương mãi là một ký ức đẹp trong tâm trí tôi. Hy vọng một ngày nào đó, tôi được quay lại nước Nga để có thể một lần nữa chạm vào những ký ức tươi đẹp của một “thời thanh niên sôi nổi”.

TRẦN ĐÌNH PHIÊN (QĐND Online)