Hà Nội là thành phố nghìn năm văn hiến với những món ẩm thực mê hoặc người Pháp.

Trong khi cả nước Pháp đang bị tự cách ly phong tỏa, người Pháp cuồng chân muốn xổng chuồng để tự do đi đây đi đó. Tổng thống Macron vừa ra lệnh kéo dài thời gian tự cách ly đến giữa tháng năm. Paris thành phố ánh sáng nơi hội tụ văn hóa ẩm thực thế giới, giờ vắng vẻ. Mọi quán ăn ngon đều đóng cửa.

Người Pháp vốn nổi tiếng về văn hóa ẩm thực trên thế giới với những bánh mỳ paté, thịt bò sốt vang, cá hồi nướng, thịt gà trống nấu rượu… Nhưng người Pháp vẫn không quên Đông Dương, và ẩm thực Hà Nội.

Hà Nội là thành phố nghìn năm văn hiến với những món ẩm thực mê hoặc người Pháp.

Mélanie Rostagnat một nhà báo Pháp trong lúc ngồi buồn hoài niệm du lịch Việt Nam với những món ăn hấp dẫn. Bà ví Hà Nội một nơi sản xuất hoành tráng về ẩm thực đường phố với những món ăn độc nhất vô nhị trên thế giới. Đối với bà, Hà Nội là ngôi đền ẩm thực đường phố. (Bài đăng trên mục Du lịch, báo mạng Figaro ngày 20/04/2020).

Khi nói đến đền, người ta nói về sự linh thiêng, trân trọng, tôn kính. Ẩm thực Hà Nội đáng trân trọng và cần được bảo tồn. Tác giả khuyên không nên tới những quán sang trọng. Với túi tiền nhỏ, khách du lịch có thể khám phá những món ăn thú vị ở mọi vỉa hè Hà Nội. Khách du lịch sẽ thấy những chiếc nồi nước dùng sôi sùng sục bốc hơi thơm lừng trong khu phố cổ. “Bạn đừng sợ nhé, mọi thứ đều rất tươi, đôi khi khách còn phải xếp hàng chờ mấy cái ghế xinh xinh quanh cái bàn nhỏ nhỏ trống chỗ”. Nhiều gánh hàng rong nổi tiếng được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Mỗi món ăn, tác giả giới thiệu luôn địa chỉ.

Phở là món ẩm thực nổi tiếng của Việt Nam mà tác giả nhắc đến. Khách có thể thưởng thức bất kỳ lúc nào ở bất kỳ nơi nào. Một món với chút thịt bò hay gà, ít bánh phở, thả trong bát nước dùng hầm xương lim dim. Ở Hà Nội, đâu đâu cũng có phở. Theo bà, ngon nhất là Phở gia truyền Bát Đàn (49 Bát Đàn), Phở Thìn (13 Lò Đức, Phở Lý Quốc Sư…) Chỉ 2 euros thôi, khách sẽ được nếm món phở thơm ngọt vị xương hầm.

Trong danh sách ẩm thực bà giới thiệu, bà nhắc đừng quên nếm bún chả. Bún chả là món thịt lợn nướng than củi, xém xém vàng óng nhúng trong bát nước chấm ăn kèm với mấy thứ rau. Bát nước chấm tuyệt vời có chút cà rốt, đu đủ, ớt thái chỉ ngâm giấm thả trong bát nước mắm pha. Đến Việt Nam nhớ nếm bún chả ở 74 Hàng Quạt và bún chả Hương Liên (24 Lê Văn Hưu) - một quán ăn nổi tiếng nhờ tổng thống Obama đã đến đây thưởng thức trong chuyến thăm Việt Nam.

Bún riêu cua ở 11 Hàng Bạc, cũng được bà coi là món tuyệt vời. Một quán nhỏ dân dã. Khách đông, nồi nước dùng hết hàng ngày, nên bảo đảm tươi. Cua giã nhỏ lọc lấy nước, trứng cua cậy ra chưng… Một công đoạn tỉ mỉ lấy từ những con cua nhỏ. Cuối cùng tạo ra một sản phẩm với bánh cua nổi hấp dẫn. 

Bánh cuốn - món điểm tâm buổi sáng là món thứ 4 được điểm danh. Bánh tráng mỏng dính hấp bằng hơi nước, cuốn với chút hành và thịt băm viên, mộc nhĩ xào. Bánh cuốn chấm nước mắm, ăn với rau mùi ngon thanh không béo. Sáng sớm, nhiều gánh bánh cuốn có mặt trên vỉa hè Hà Nội. Bà thích bánh cuốn bà Hạnh 26B Thọ Xương gần nhà thờ cổ, bánh cuốn bà Xuân dốc Hòe Nhai gần chợ Long Biên. Đây đều là những địa chỉ quen thân với khách du lịch và người Việt.

Bánh mỳ kẹp thịt là sự kết hợp tuyệt vời giữa ẩm thực Pháp và Việt. Thay vì thịt nguội, phô mai, người Việt sáng tạo bằng cách kẹp thịt nướng, thịt quay, thịt xá xíu và giò, trứng, thêm vài cọng mùi và cà rốt thái chỉ ngâm chua nhẹ. Bánh mỳ 25 (25 Hàng Cá), bánh mỳ Trâm (252 Cửa Nam) là hai địa chỉ theo bà khá ngon.

Chả cá là món ăn đặc sắc của Hà Nội. Đó là một món ăn không thể không thưởng thức khi đến thăm Hà Nội. Chả cá Thăng Long của gia đình ông Đoàn có từ 5 đời ở 21/ 31 Đường Thành. Chả cá nướng than củi, ăn với mắm tôm pha. Mùi mắm tôm thơm thơm quyến rũ. Một đĩa chả cá khoảng 6-7 euros.

Bánh tôm, bánh gỏi, nem cua bể và các loại món khác ở quán Gốc Đa (52 Lý Quốc Sư) rất ngon. Quán này là hồn Hà Nội với nhiều loại bánh hấp dẫn. Một quán lý tưởng để ngồi nhậu cùng bè bạn.

Cà phê trứng một loại cà phê độc nhất vô nhị như Capuchino của Ý. Cà phê do người Pháp mang sang trồng ở Đông Dương. Giờ đây, cà phê trở nên quen thuộc với người dân Việt. Nhiều quán cà phê xinh xinh ở Hà Nội rất hấp dẫn. Khách có thể thưởng thức ngay tách cà phê đặc sắc này trong khách sạn Metropole, hay café Giảng (39 Nguyễn Hữu Huân), café Dinh (13 Đinh Tiên Hoàng), Loading T Cafe (8 Chân Cầm).

Ngoài 6 món ăn trên, tác giả giới thiệu thưởng thức ẩm thực trong chợ như chợ Long Biên, chợ Đồng Xuân, những khu chợ lớn nhất nhì ở Hà Nội. Chợ bán đủ thứ và ở đây khách cũng có thể thưởng thức nhiều món ăn khác. Nếu vào dịp Tết hãy đến thăm chợ hoa. Tác giả còn giới thiệu quán Cơm Việt với những món ăn ngon.

Mấy tháng nay, do cuộc chiến với Covid-19, những chuyến bay nối Paris -Hà Nội tạm ngưng. Nhiều người Việt nhớ quê hương đọc bài báo giới thiệu ẩm thực Việt ngậm ngùi thèm món ăn Việt. Lệnh cấm di chuyển quá một cây số, nên không ai dám đi ra tận khu chợ châu Á để mua thực phẩm về nấu mấy món ăn yêu thích kia. Người Pháp chỉ mong hết lệnh cách ly phong tỏa để có dịp tạm thưởng thức món ăn Việt nơi Paris. Nhưng ẩm thực Việt ở Paris lai căng thiếu hồn trong đó. Những món ăn ở Hà Nội, bún chả nướng than, bánh cuốn hấp nước khó mà tìm thấy ở Paris. Cái không khí vỉa hè Hà Nội, giữa bầu trời rộng lớn khác với ngồi thưởng thức món ăn trong quán Paris. Vài hình ảnh Hà Nội trang trí trong quán không thể lấp được khoảng trống vắng trong tâm hồn người Việt nơi xa xứ.

Bài viết của tác giả Pháp gợi nhớ về mấy câu ca dao tếu giễu thời chiến phát tem phiếu chia làm nhiều loại lương cán bộ:

“Tôn Đản chợ của Vua Quan

Nhà Thờ chợ của trung gian nịch thần

Đồng Xuân là chợ gian thương

Vỉa hè chợ của nhân dân anh hùng”.

Bữa ăn Pháp truyền thống được UNESCO công nhận xếp vào di sản văn hóa phi vật thể. Năm ngoái, Tổng thống Pháp Macron đề nghị đưa bánh mỳ baguette Pháp vào danh sách ẩm thực để UNESCO công nhận. Có lẽ ẩm thực vỉa hè Hà Nội cũng nên đệ trình UNESCO xếp vào văn hóa phi vật thể. Người Pháp thích nhà ở yên tĩnh xa chợ, người Việt thích mua nhà mặt phố và gần chợ để cho thuê "Vỉa hè" chiếm dụng. Người ta tận dụng vỉa hè đến mức tối đa. Vỉa hè ngày đêm không yên nghỉ. Một cửa hàng cắt tóc chỉ có bề ngang 2 mét gần khu chợ có thể trở thành một địa điểm kinh doanh ẩm thực. Sáng, một gánh xôi, đặt kế bên một chiếc xe nhỏ bánh mỳ kẹp thịt, giò chả bên cạnh. Khoảng 4 giờ chiều, xuất hiện một người đặt lò bán thịt vịt quay. Tối, một gánh chè đỗ, bánh trôi nước… Nếu nhà mặt đường làm quán ăn, vỉa hè phía trước cũng bày bàn ghế phục vụ khách. Xe máy để dưới lòng đường. Vỉa hè, lòng đường đều được sử dụng vào kinh doanh. Người đi bộ ở Hà Nội chịu khó thể dục buổi sáng trên dọc các vỉa hè hẹp này sẽ có một thân hình thon thả và đôi mắt tinh tường vì phải lách quanh co các gánh hàng rong và xe máy xe đạp dựng dưới lòng đường trước các dãy cửa hàng và mắt phải quan sát ô tô xe đạp phi bất kể đến từ hai chiều. Có lẽ tác giả dùng chữ Hà Nội là đền thiêng liêng ẩm thực, cũng vì lý do đi dạo Hà Nội những khu này phải rón rén, chậm chậm như vào đền nếu không dễ xảy ra tai nạn.

Vỉa hè Hà Nội là một nơi độc nhất vô nhị trên thế giới đã trở thành điểm hấp dẫn khách du lịch đến Việt Nam với những hương vị ẩm thực thơm ngon quyến rũ trong không gian.

Trần Thu Dung (Pháp) - quehuongonline