Được quảng cáo là nhanh, thoải mái và an toàn hơn, những kẻ buôn người bán gói "VIP" với giá lên tới 50.000 USD, so với gói "Cỏ" 15.000 USD.

Để nhập cư trái phép vào Anh, lao động Việt có hai lựa chọn là "VIP" hoặc "Cỏ". Gói VIP được cho là cách đi có tỷ lệ bị phát hiện thấp, trong khi "Cỏ" là đi khổ cực, dễ bị lộ.

Với hành trình VIP, lao động Việt được cung cấp giấy tờ đi lại và các chuyến bay đến châu Âu, thường là Pháp, Đức hoặc Tây Ban Nha, trước khi đến đích là Anh. "Những kẻ buôn người sẽ để họ liên lạc trực tiếp với một nhóm ở Pháp để giúp họ vào Anh ở bước cuối cùng", Chung Pham, làm việc với Locate International, nhóm giúp tìm kiếm di dân Việt mất tích ở Anh, nói.

Khi ở Anh, họ còn được cung cấp luật sư và phiên dịch trong trường hợp bị cảnh sát bắt. "Việc này cho thấy đường dây buôn người có tổ chức và hệ thống tinh vi như thế nào", Pham nói.

Ông Lê Tuân, bố của Lê Văn Hà ở Nghệ An, mất tích trên đường sang Anh. Ảnh: AFP.

Anh từ lâu đã là điểm đến hàng đầu của người Việt di cư trái phép vì mạng lưới tội phạm ở đây cung cấp nhiều công việc chui và phi pháp, mặc dù mức lương những lao động này nhận được thấp hơn so với hứa hẹn.

Những kẻ buôn người thường chào mời người dân ở các tỉnh miền trung nghèo của Việt Nam. Các gia đình bán đất hoặc chạy vạy các khoản vay khổng lồ để có tiền trang trải các chuyến đi của con em, tin rằng "khoản đầu tư" này sẽ khiến họ thu lợi gấp mấy lần.

Gia đình của Hoang Van Tiep, 18 tuổi, quê ở Nghệ An, tin rằng cậu là một trong số 39 người chết trong container ở Anh. Những kẻ buôn người hứa rằng với 13.000 USD, cậu sẽ được đưa từ Pháp vào Anh an toàn.

"Họ nói rằng con tôi sẽ đi gói 'VIP', trên một chiếc xe 4 chỗ. Nhưng họ đã nói dối", Hoang Thi Ai, me của Tiep, nói.

Tiep đã sống ở Pháp được một năm. Gia đình trả 17.500 USD để đưa cậu đến đó qua Nga. Họ giao kèo với những kẻ buôn người rằng phần tiền 13.000 USD còn lại được trả sau khi Tiep vào Anh. Nhưng giờ đây, Tiep biệt vô âm tín. Những kẻ buôn người cũng biến mất. Gia đình chưa trả cho những kẻ buôn người 13.000 USD nhưng họ đang nợ ngân hàng 4.300 USD.

"Nếu biết con tôi lên container đó, tôi sẽ không bao giờ để nó đi", bà Ai nói.

Những người đi gói "Cỏ" phải thực hiện hành trình dài hơn và rủi ro hơn, thường khởi hành từ Trung Quốc hoặc Nga. "Với gói 'Cỏ', họ sẽ đi suốt hành trình bằng đường bộ hoặc ngồi trong xe container qua rừng và sẽ mất nhiều tháng", Pham nói.

Trong hành trình đến trời Tây, họ thường bị buộc phải làm việc để trả tiền cho giai đoạn tiếp theo của chuyến đi và đối mặt với nguy cơ bị cảnh sát hoặc biên phòng bắt. Họ làm đầu bếp, công nhân nhà máy hoặc đi bán hàng. Một số người, bao gồm trẻ vị thành niên, bị ép hành nghề mại dâm, theo báo cáo chung của các tổ chức chống buôn người và nô lệ hiện đại Anti-Slavery International, ECPAT UK và Pacific Links Foundation.

Những kẻ buôn người nói với họ rằng hành trình phía trước sẽ không mấy khó nhọc nếu họ trả đủ tiền. "Những người này chấp nhận rủi ro lớn", một người Việt từng trồng cần sa ở Anh trước khi về nước gần đây, nói. "Họ không thể kiểm chứng những lời hứa hẹn, họ đành phải tin thôi".

Trái với những lời hứa hẹn ngon ngọt, gói "VIP" chỉ đưa người Việt đến Pháp hoặc Bỉ, điểm nhập cảnh để vào Anh. Họ có rất ít sự lựa chọn ngoài việc trốn trong các container đông lạnh để vượt qua Eo biển Manche vào Anh. Vì vậy, dù là gói "VIP" hay gói "Cỏ", kết cục của họ có thể giống nhau, đều đối mặt nguy cơ chết cóng hoặc chết ngạt.

Dựa trên thông tin Pham nhận được về các khoản phí nạn nhân đã trả, cô cho biết có thể có lẫn lộn người đi gói "VIP" và gói "Cỏ" trong số những nạn nhân trên container ngày 23/10.

Tuy nhiên, đối với nhiều người, cuộc sống mới ở Anh là cơ hội không thể cưỡng lại. Đó là điều khiến Nguyen Van Hung quyết định thực hiện hành trình vào năm 2018, trả cho những kẻ buôn người 17.000 USD để làm hộ chiếu mới và bay đến Nga. Gia đình vay tiền để chi trả cho chuyến đi, nói dối ngân hàng rằng họ muốn có vốn để trồng đậu.

Hung sau đó đến Pháp (gia đình không biết Hung đi thế nào). Vài tuần trước, anh gọi điện cho mẹ, xin tiền để trả cho chặng cuối của chuyến đi là vào Anh. "Nó biệt vô âm tín từ đó", mẹ của Nguyen Van Hung nói.

Phương Vũ (vnexpress)