Muốn biết một tô phở ngon đến mức nào, phải hỏi khách du lịch lang thang ở châu Âu sau vài tuần mà không ăn được phô mai, xúc xích... Họ sẽ mô tả cái giây phút húp xì xụp tô phở bò nóng hổi giữa trời đổ tuyết thần thánh đến cỡ nào.

Quán phở Việt ở Latvia, châu Âu.

Với người Latvia và người Việt du lịch sang Latvia thì phở bò ở quán TAVS Bánh Mì ở thủ đô Riga không chỉ mê hoặc vì thuần Việt từ cọng bánh phở, nước dùng... cho đến cái vị cay nồng của tương ớt quán tự làm, mà còn rất Việt từ hình ảnh ông đồ già cho chữ, từ những địa danh dọc cái bản đồ hình chữ S được chủ quán tinh tế vẽ trên tường.

Phở là văn hóa, là đất mẹ, là niềm tự hào của người Việt xa xứ.

Ai là khách du lịch, chưa nghe được một ai nói tiếng Việt trong những ngày lang thang ở châu Âu, thì hãy dừng chân ở Riga - một thành phố xa lạ với bất kỳ người Việt Nam nào, để rồi ngạc nhiên đến thú vị vì vừa ăn tô phở nóng hổi giữa trời Âu vừa tán chuyện rôm rả với nhân viên và chủ quán về cuộc sống, về cộng đồng người Việt ở Latvia.

Để rồi, cái tình, cái hồn, cái nét Việt giữa lòng châu Âu làm cho cái tô phở ở Riga trở thành tô phở đáng nhớ nhất đời.

Chúng tôi không chỉ bán phở, chúng tôi gửi cái duyên, cái hồn Á Đông giữa lòng Âu Châu.

Rất nhiều quán phở ở Liên minh châu Âu (EU) có một nồi nước dùng chung cho phở, bún, miến... rồi khi cần bán phở, họ cho tí nước cốt gia vị vào là a lê hấp, có ngay tô phở. Với khách Tây, khách du lịch dễ tính thì vẫn ăn tạm, dễ dãi cho qua nhưng khách sành ăn thì tẩy chay ngay.

Ở Latvia (và cả EU), chi phí cho rau quế, tỏi ngâm, hành ngò... còn mắc hơn cả thịt bò (đặc biệt rất mắc vào mùa đông), chính vì vậy mà người kinh doanh cân nhắc rất kỹ khi quyết định bán phở thuần Việt hay phở Tây hóa, hợp khẩu vị Tây và dễ được chấp nhận rộng rãi.

Cũng vì phở ở Tây mà phở nhờ đó mà Tây hơn, mà đa dạng hơn và phong phú hơn. Ở Riga, quán TAVS Bánh Mì thu hút với bộ sưu tầm phở có một không hai: phở vịt chiên giòn, phở đậu hủ, phở tôm sú, phở bò chín, phở bò viên, phở gà,... 

Trong khi đó quán Hum Asian Kitchen lại ghi dấu ấn với phở nấm rừng thông đặc sản vùng Bắc Âu.

Phở vẫn Tây, vẫn Việt đấy thôi!

Khách của quán đa số là dân văn phòng nên có nhiều người trung thành với phở 5 ngày mỗi tuần dù quán có hơn chục món cơm cũng thuần Việt không kém phở.

Có các anh Tây tự trồng rau quế, tự trồng giá rồi mang đến quán, kêu tô phở, bỏ thêm giá, rau quế vào, ăn ngon lành.

Lại có chị kêu một tô nước lèo không bánh, không thịt, một ổ bánh mì Việt Nam vỏ giòn mới ra lò, ngồi chấm bánh mì nước phở ngon ngất trời.

Có anh kêu một tô nước phở với một chén cơm trắng, cho vào tô nước lèo, vậy là húp cạn, không còn một giọt nước phở nào.

Quả thật, phở như một nàng tiểu thư đài các khi được đặt vào mâm đũa nhà hàng 5 sao rồi lại ở sẵn sàng thành cô gái con nhà quý tộc gia giáo, sa sút kinh tế nhưng vẫn giữ mình tinh khiết, thơm tho khi vào quán ăn nhanh để rồi phở cũng bình dân, vẫn thuần Việt khi vào quán cóc, lề đường, ăn vội.

Phở ở nhà hàng Hum Asian Kitchen sang trọng ở Riga - Latvia.

Phở cũng là chốn mưu sinh cho không biết bao người Việt di cư ra nước ngoài. Ngôn ngữ, tập quán, pháp luật... nước sở tại họ không rành, thôi thì liều mở một tiệm phở gia đình sinh nhai qua ngày.

Vậy mà phở đã nuôi dưỡng không biết bao nhiêu thiên tài đất Việt đã thành danh, thành người trên khắp thế giới. Nơi nào có người Việt định cư là người dân bản địa lại được cái duyên biết và mê phở đến cuồng dại.

Khách hàng tâm sự: Ngày đầu tiên sau hạn 1 tháng ăn kiêng nghiêm ngặt, tôi chỉ chờ để lao đến nhà hàng của bạn để chén ngay tô phở vịt chiên ngon đến tê người mà thôi.

Nhờ cái duyên Việt, cái hồn Việt, cái tao nhã của phở Việt mà phở có mặt trên toàn thế giới, phở là linh hồn của người Việt xa xứ, là nét duyên Á Đông cưa đỗ gu ẩm thực sành điệu của khách Phương Tây từ bình dân cho đến quý tộc.

Tô phở Việt này được lên báo địa phương.

THANH MY (từ Latvia) - TTO