Người Việt Nam thế hệ đầu tiên đã sống, làm việc tại Ucraina cách đây hơn 30 năm, nhưng không phải ai cũng sử dụng thông thạo ngôn ngữ của đất nước nơi đã trở thành quê hương thứ hai của mình. Kể từ khi xuất hiện thêm thế hệ thứ hai, khi các cháu bắt đầu tới trường, tới lớp thì mối quan tâm hàng đầu của cộng đồng là duy trì ngôn ngữ mẹ đẻ cho con em của mình, giúp các cháu hiểu và giao tiếp bằng tiếng Việt trong gia đình, cộng đồng người Việt Nam, qua đó thêm yêu gia đình, yêu quê hương và hướng về cội nguồn.

Ông Vũ Huy Dương – Phó Chủ tịch thứ nhất, Trưởng ban tiếng Việt của Hội người Việt tỉnh Kharkov dự lễ khai giảng khóa học mới

Ý thức được tầm quan trọng của tiếng Việt trong đời sống gia đình, cộng đồng cũng như để giữ gìn được những nét văn hóa truyền thống, thuần phong mĩ tục của dân tộc, Hội người Việt Nam tỉnh Kharkov, Ucraina được sự quan tâm của Đại sứ quán Việt Nam tại Ucraina, kết hợp với các tổ chức kinh tế xã hội khác, thường xuyên tổ chức các lễ hội, ngày hội văn hóa, các cuộc thi trí tuệ góp phần làm phong phú đời sống văn hóa, để cộng đồng được giao lưu, để thế hệ trẻ được tiếp xúc nhiều hơn với tiếng Việt. Bên cạnh đó là giữ gìn và phát huy sự trong sáng của tiếng Việt qua công tác dạy và học tiếng Việt trong cộng đồng, đặc biệt là với các thế hệ được sinh ra và lớn lên tại Ucraina.

Nếu như ở những vùng, thành phố nhỏ lẻ, các cháu ít được giao tiếp và thậm chí còn không biết nói tiếng Việt thì ở ba thành phố lớn (Kiev, Kharkov, Odessa) nơi có đông người Việt sinh sống thì tiếng Việt đã được giảng dạy theo hướng chuyên môn hóa qua trường phổ thông mang tên Hồ Chí Minh (tại Kiev), lớp tiếng Việt tại trường Đại học Y (Odessa). Đặc biệt tại thành phố Kharkov Trường bán trú Mẫu giáo và Tiểu học Mùa Xuân do Tập đoàn Technocom (tiền thân của Tập đoàn Vin Group) thành lập năm 1997, là trường duy nhất dành cho con em cộng đồng người Việt tại Ucraina được đăng ký chính thức theo hệ thống giáo dục của Ucraina, với các cán bộ quản lý và giáo viên mời từ Việt Nam sang. Nhờ có hoạt động của nhà trường, số lượng các cháu thiếu nhi đọc thông viết thạo tiếng mẹ đẻ và hiểu về văn hóa dân tộc chiếm tỷ lệ rất lớn trong cộng đồng Việt Nam tại Kharkov.

Lớp học trong Làng Thời Đại

Những người gìn giữ, truyền dạy tiếng mẹ đẻ ở Kharkov 

Từ năm 2010, tập đoàn Technocom chuyển hoạt động về Việt Nam, giao lại cho Hội Người Việt Nam tỉnh Kharkov phụ trách, với sự tài trợ trực tiếp của Tổng công ty Sun Group (tiền thân của tập đoàn Sun Group), Ban tiếng Việt của Hội người Việt Nam tỉnh Kharkov (Hội) do ông Vũ Huy Dương – Phó Chủ tịch thứ nhất Hội người Việt Nam tỉnh Kharkov làm trưởng ban và 6 thành viên là hội trưởng hội phụ huynh của 6 khu vực. Ban đầu có 8 lớp tiếng Việt ở các khu vực tập trung đông người Việt Nam sinh sống, hiện nay đã phát triển thành 14 lớp với tổng số hơn 200 cháu học theo chương trình tiểu học bộ môn tiếng Việt của Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt nam tại Làng Thời Đại, Gagarina, Sironinsev, Garibaldi, Ký túc xá Búa Liềm, khu 61 V. Các lớp học được trang bị tương đối tốt, có màn hình, máy vi tính, bàn ghế theo chuẩn, trên tường luôn có cờ của hai tổ quốc Việt Nam – Ucraina, dòng chữ “Tiên học lễ, hậu học văn”,  ảnh Bác Hồ, bản đồ Việt Nam, báo tường do các em học sinh viết, vẽ… Riêng Làng Thời Đại (có 5 lớp) và Ký túc xá Búa Liềm (có 2 lớp) là có thư viện sách, truyện tiếng Việt khá phong phú do đơn vị chủ quản thành lập cho các cháu. Mỗi khi ở khu vực nào mở lớp mới hoặc kết thúc năm học thì Ban phụ huynh và cô giáo Huế đều chuẩn bị và tổ chức lễ Khai giảng, Bế giảng rất trang trọng và chu đáo cho các cháu.

Cô giáo Đoàn Thị Thanh Huế và các em học sinh trước giờ vào lớp

Năm 2014, cô giáo Trần Thị Sáng về nước, Hội đã mời cô Đoàn Thị Thanh Huế đảm nhận công tác giảng dạy tiếng Việt cho con em cộng đồng. Mặc dù không có bằng sư phạm, nhưng với kiến thức của một học sinh chuyên văn, tấm bằng tốt nghiệp đại học luật Hà Nội, tình yêu trẻ từ người mẹ là giáo viên truyền cho và nỗ lực rèn luyện, trau dồi học hỏi, cô Huế đã trở thành một giáo viên dạy giỏi, được Hội người Việt Nam và phụ huynh học sinh tin tưởng, đánh giá cao.

Sang đoàn tụ cùng chồng từ năm 2008 tại Kharkov, hàng ngày được chứng kiến công cuộc mưu sinh đầy khó khăn vất vả của các gia đình người Việt, cô Huế đã giành tình thương và sự quan tâm, bù đắp cho các em học sinh bằng những hoạt động ngoại khóa miễn phí. Những hoạt động ngoại khóa này có sự sáng tạo, đổi mới, có tính đến đặc thù của các cháu sinh ra ở nước ngoài và độ tuổi khác nhau, đã tạo ra những nguồn cảm hứng để các cháu có ham muốn học tiếng Việt và tìm hiểu văn hóa Việt Nam.

Cô Hoàng Minh Hiền – Trưởng ban phụ huynh Làng Thời Đại

Cũng chính từ mong muốn đóng góp sức mình với cộng đồng, lòng yêu nghề, thương học sinh và chia sẻ gánh nặng cùng các bậc phụ huynh đã giúp cô giáo Huế vượt qua được những khó khăn, thử thách như: Do điều kiện, hoàn cảnh nên các lớp học thường được bố trí ngoài giờ và ngày nghỉ của mọi người lại là ngày bận nhất của cô giáo Huế vì phải dạy tăng ca. Đó còn là những ngày mùa đông tuyết rơi, buốt giá, mới khoảng 15h-16h trời đã tối mịt, các gia đình đã trở về dưới mái ấm của mình thì cô giáo Huế bắt đầu mang cặp đi dạy…

Các cháu tham gia lễ hội văn hóa các dân tộc hàng năm ở công viên Gorky, Kharkov

Trao đổi với chúng tôi, cô giáo Huế cho biết “Tôi rất vui được cộng đồng người Việt tại Kharkov tin tưởng giao cho công tác này. Các cháu sinh ra và lớn lên trên đất bạn, được hàng ngày tiếp cận với hai nền văn hóa Ucraina – Việt Nam nên các cháu rất ngoan và ham học hỏi. Xin cảm ơn sự tài trợ của Tập đoàn Sun Group, sự giúp đỡ của Hội người Việt Nam tỉnh Kharkov, đặc biệt của Ban phụ huynh tại các khu vực đã luôn tạo điều kiện tốt nhất giúp tôi hoàn thành nhiệm vụ”.

Kể từ năm 2010 tới nay đã có 10 lớp với trên 150 học sinh đã kết thúc khóa học tiếng Việt chương trình tiểu học môn tiếng Việt của bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam. Các cháu đã đọc thông, viết thạo, hiểu biết tiếng Việt và văn hóa Việt Nam, là cầu nối giữa sinh hoạt gia đình và xã hội, trở thành nòng cốt trong các hoạt động của cộng đồng người Việt và quảng bá hình ảnh đất nước Việt Nam trong các hoạt động lễ hội văn hóa các dân tộc tại Kharkov mà Việt Nam và các nước khác đã được tham gia.

Kiev, 3/6/2019

Mai Anh (quehuongonline)