Đại sứ Việt Nam tại Romania Đặng Trần Phong đã chia sẻ như vậy với Báo Thế giới & Việt Nam trước thềm chuyến thăm chính thức Romania từ 14-16/4 của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc.

Xin Đại sứ cho biết ý nghĩa và trọng tâm nổi bật của chuyến thăm chính thức Romania của Thủ tướng Chính phủ Nguyên Xuân Phúc?

Nhận lời mời của Thủ tướng Romania Viorica Dăcilă, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Phu nhân sẽ thăm chính thức Romania từ ngày 14 -16/4. Chuyến thăm có ý nghĩa chính trị quan trọng nhằm khẳng định chính sách đối ngoại nhất quán của Việt Nam luôn coi trọng và quyết tâm đưa quan hệ hợp tác hữu nghị truyền thống đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả hơn nữa, đáp ứng lợi ích mỗi nước và phù hợp với nguyện vọng của nhân dân hai nước.

Đại sứ Việt Nam tại Romania Đặng Trần Phong. (Nguồn: ĐSQ)

Romania là nước bạn bè truyền thống, có quan hệ hữu nghị, hợp tác tốt đẹp với Việt Nam, là một trong số 10 nước đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam năm 1950. Hai bên đã trao đổi nhiều đoàn cấp cao, nhưng đây là lần đầu tiên có chuyến thăm của Thủ tướng ta tới Romania kể từ năm 1977.

Trọng tâm nổi bật của chuyến thăm là làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hữu nghị, hợp tác với Romania trên nhiều lĩnh vực, nhất là chính trị, kinh tế, thương mại - đầu tư, giáo dục - đào tạo, văn hóa - du lịch, nông nghiệp, hợp tác lao động, hợp tác giữa các địa phương...

Bên cạnh đó, chuyến thăm cũng là cơ hội để Việt Nam tranh thủ sự ủng hộ của Romania, trong quan hệ giữa ta với EU, nhất là vận động Romania thúc đẩy việc ký Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) trong thời gian Romania làm Chủ tịch luân phiên EU 6 tháng đầu năm 2019. Đây cũng là dịp để tăng cường phối hợp hai bên tại các diễn đàn quốc tế như Diễn đàn hợp tác Á – Âu (ASEM), Liên hợp quốc, Francophonie và cùng nhau xây dựng kế hoạch chuẩn bị kỷ niệm 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao 1950-2020.

Thưa đại sứ, hiện tại, đâu là nhưng lĩnh vực hợp tác trọng tâm giữa hai nước, những mục tiêu Đại sứ trong nhiệm kỳ của mình để đưa quan hệ hai nước đi vào chiều sâu?

Việt Nam và Romania có tiềm năng hợp tác trên nhiều mặt, có thể bổ sung cho nhau. Hai nền kinh tế đang có tốc độ tăng trưởng cao, có nhu cầu mở rộng thị trường, tăng cường hơn nữa chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị trong khu vực và trên thế giới. Hai nền kinh tế có vị trí địa lý cửa ngõ của khu vực, tham gia nhiều cơ chế thương mại và quốc tế... Trong bối cảnh tiềm năng của hai nền kinh tế đang phát triển năng động và hợp tác EU – Việt Nam đang phát triển, hai nước có nhiều thuận lợi để mở rộng hợp tác thương mại, năng lượng, nông nghiệp, công nghiệp chế tạo, công nghệ thông tin, khoa học công nghệ và bảo vệ môi trường.

Những tiến bộ đáng kể trong hợp tác song phương thời gian qua tạo động lực để tăng cường và mở rộng hợp tác hơn nữa các mối quan hệ hiện có về chính trị, ngoại giao, an ninh, quốc phòng, kinh tế - thương mại, giáo dục, văn hóa du lịch, hợp tác địa phương và giao lưu nhân dân

Cùng với quan hệ chính trị hữu nghị truyền thống tốt đẹp, hai nước tập trung nỗ lực mở rộng và đa dạng hóa hợp tác kinh tế, đặc biệt về thương mại, nông nghiệp, hợp tác lao động và du lịch, giáo dục-đào tạo… tương xứng với tiềm năng của cả hai nước.

Trong bối cảnh Hiệp định EVFTA được ký kết và phê chuẩn, EU tháo dỡ các điều kiện về việc nhập khẩu thủy sản của Việt Nam, cùng với việc Việt Nam và Romania hiện đang được hưởng chế độ ưu đãi thuế quan phổ cập GSP, kim ngạch thương mại hai chiều dự kiến tăng 10-20%/ năm, đạt khoảng 300 – 500 triệu USD vào năm 2021.

Lĩnh vực nông nghiệp là thế mạnh của cả hai nước. Do vậy, hai bên cần tăng cường hợp tác về nông nghiệp để có thể tận dụng nguồn lực hỗ trợ từ EU dành cho nông nghiệp. Các hình thức hợp tác có thể như liên doanh thành lập công ty sản xuất và chế biến đặc biệt về nuôi trồng và chế biến thủy sản, sản xuất rượu vang, chế biến nông sản thực phẩm…để xuất khẩu sang nước thứ ba. Đồng thời, việc thúc đẩy phát triển nông nghiệp bền vững cũng sẽ giúp nâng cao đời sống nhân dân của cả hai nước ở khu vực nông thôn.

Bên cạnh đó, hợp tác lao động và du lịch là lĩnh vực mới mở ra nhưng phát triển nhanh chóng. Hiện Romania có nhu cầu rất lớn về lao động do người Romania đi làm việc ở các nước Tây Âu. Việt Nam có nguồn nhân lực dồi dào, trẻ và có kỹ năng, đây sẽ là cơ hội để Việt Nam đưa lao động sang làm việc tại Romania với điều kiện làm việc được đảm bảo theo tiêu chuẩn EU. Đến nay đã có khoảng 3.000 lao động Việt Nam đang làm việc tại Romania, chủ yếu trong các lĩnh vực xây dựng, đóng tàu, chế biến thực phầm, may mặc, cơ khí… Năm 2018, hai Bộ Lao động đã kí MOU về tăng cường hợp tác lao động giữa hai nước tiến tới xây dựng khuôn khổ pháp lý cho lĩnh vực hợp tác này ổn định lâu dài.

Ngoài ra việc triển khai, ký kết các Chương trình hợp tác về giáo dục và đào tạo, Chương trình Hợp tác văn hóa, Hợp tác về khoa học – kỹ thuật, các thảo thuận hợp tác giữa các địa phương, các hoạt động giao lưu nhân dân cũng sẽ góp phần tích cực vào việc phát triển quan hệ hai nước.

Đại sứ đánh giá thế nào về triển vọng hợp tác giữa hai nước trong khuôn khổ EU?

Quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt giữa Romania và Việt Nam đang bổ sung một cách thực chất cho quan hệ giữa Liên minh Châu Âu và Việt Nam. Cũng như vậy, sự hợp tác hiệu quả giữa EU và Việt Nam góp phần củng cố quan hệ hợp tác hữu nghị truyền thống giữa Romania và Việt Nam.

Khuôn khổ các cơ chế hợp tác EU – Việt Nam như Hiệp định về đối tác toàn diện (PCA), Hiệp định về mậu dịch tự do (FTA),… đem lại các cơ hội mới về hợp tác, những thuận lợi và thời cơ cho cả Việt Nam và Romania.

Trong khuôn khổ EU, Romania sẽ là cầu nối thúc đẩy quan hệ Việt Nam với các nước EU. Trong khuôn khổ ASEAN, Việt Nam sẽ hỗ trợ tăng cường mối quan hệ giữa Romania và ASEAN. Đặc biệt, trong nửa đầu năm 2019, Romania giữ vai trò là Chủ tịch luân phiên EU và Việt Nam giữ vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2020.

Romania ủng hộ Việt Nam về EVFTA, cam kết thúc đẩy tiến trình ký kết và phê chuẩn Hiệp định EVFTA trong thời gian Romaniaa làm Chủ tịch luân phiên EU nửa đầu năm 2019. Việc ký kết và thông qua Hiệp định EVFTA mang lại lợi ích chiến lược đối với EU trong việc tăng cường vị thế quan hệ với các nước ASEAN; mở ra nhiều cơ hội về thương mại đầu tư, hợp tác mới giữa Việt Nam và EU nói chung và với Romania nói riêng.

Theo đánh giá của các chuyên gia, việc bãi bỏ phần lớn thuế nhập khẩu trong tương lai theo khuôn khổ Hiệp định EVFTA sẽ mang lại những lợi thế quan trọng cho doanh nghiệp hai bên và tỷ trọng xuất khẩu hàng Việt Nam sang Châu Âu nói chung và sang thị trường Romania nói riêng sẽ gia tăng. Các doanh nghiệp Việt Nam sẽ quan tâm tới thị trường Romania và chắc chắn quan hệ thương mại hai chiều giữa hai nước, nhất là các mặt hàng Việt Nam hiện nay nhập khẩu có điều kiện từ Romania như hóa chất, phân bón, sắt thép, hạt nhựa… sẽ gia tăng nhanh chóng.

Với nền tảng vững chắc của quan hệ hữu nghị truyền thống, hợp tác nhiều mặt tốt đẹp giữa hai nước cùng những cơ hội mới về hợp tác trong quan hệ Việt Nam – EU và nỗ lực tích cực của hai bên, tôi tin tưởng rằng chuyến thăm Romania của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc sẽ tạo thêm động lực mạnh mẽ đưa hợp tác Việt Nam – Romania lên một tầm cao mới, hiệu quả, bền vững, tương xứng với tiềm năng và thế mạnh của cả hai nước.

Trân trọng cảm ơn Đại sứ!

Hằng Phạm (Báo Thế giới và Việt Nam)