Vừa qua ông Lubomír Zaorálek, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Séc, nguyên Ngoại trưởng Séc, đã có phát biểu không thiện chí đối với Việt Nam, có thể làm cho chính giới và người dân sở tại hiểu sai về Việt Nam, về cộng đồng người Việt Nam tại Séc, và gây ảnh hưởng tới mối quan hệ giữa Việt Nam và Cộng hòa Séc.

Trong buổi tranh luận ngày 21/6 tại Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Séc thảo luận về ngân sách cho ngành ngoai giao năm 2017, ông Zaorálek nói rằng “Việt Nam là tội phạm có tổ chức và trở thành mối đe dọa an ninh quốc gia hàng đầu” đối với Séc. Khi tranh luận thông tin về những khó khăn trong việc xin thị thực sang Séc, trong đó có thị thực du học, tại Đại sứ quán Séc ở Hà Nội, cựu ngoại trưởng Séc nói rằng “chính thị thực du học là công cụ tối ưu nhất để đưa tội phạm vào Séc”. Ông cũng khẳng định “Việt Nam không có đủ khả năng làm bất cứ điều gì để giải quyết vấn đề.”

Trao đổi với chúng tôi, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền nước CHXHCN Việt Nam tại Cộng hòa Séc, Hồ Minh Tuấn, cho biết Đai sứ bất ngờ khi nghe được phát biểu trên bởi nó hoàn toàn không phù hợp với sự phát triển tốt đẹp của mối quan hệ hữu nghị và hợp tác truyền thống giữa Việt Nam và Cộng hòa Séc trong những năm qua. Đại sứ cho biết Đại sứ quán đang xem xét có phản hồi đối với phát biểu của ông Zaoralek thông qua con đường chính thức.

“Sốc” và “không thể chấp nhận được” là những từ mà Nghị sĩ châu Âu của Séc Jan Jahradil - Chủ tịch nhóm nghị sĩ hữu nghị với Việt Nam của Nghị viện châu Âu mô tả khi được hỏi về quan điểm của ông đối với phát biểu của ông Zaorálek. Trao đổi qua thư điện tử, ông cho biết ông cực lực phản đối phát ngôn mà ông gọi là “đáng xấu hổ” và “không được kiểm chứng” của ông Zaorálek.

Nghị sĩ Jahradil nói rằng ông tự hào khi Cộng hòa Séc có cộng đồng người Việt đông nhất ở châu Âu, nhưng ông cảm thấy bị xúc phạm khi họ bị quy chụp. Theo ông, mặc dù vấn đề tội phạm ma túy hay thị thực vẫn còn tồn tại đây đó, nhưng cách nói của ông Zaorálek cứ như ông đổ hết cái xấu cho toàn bộ cộng đồng người Việt ở đây và điều này là hoàn toàn không thể chấp nhận được. Nghị sĩ Jahradil đề nghị ông Zaorálek có một lời xin lỗi chính thức với phát ngôn của mình.

Cùng quan điểm trên, ông Marcel Winter - Chủ tịch danh dự, phát ngôn viên của Hội Séc-Việt, một tổ chức phi chính phủ có nhiều hoạt động thúc đẩy tình hữu nghị và hiểu biết giữa hai dân tộc, cũng lên tiếng phản bác phát biểu của ông Zaorálek và đề nghị ông này đính chính lời nói của mình.

“Ngay khi biết được thông tin, rất nhiều người từng học tập, lao động tại Séc trước đây và sắp cho con sang đây du học đã gọi điện thoại cho tôi, bày tỏ sự phẫn nộ của mình trước phát biểu của ông Zaorálek,” ông Winter cho biết. “Ông ấy không nhắc tới tên của ai hay tổ chức nào trong phát biểu của mình mà sử dụng chung một từ Việt Nam, tức nói đến đất nước và dân tộc Việt Nam, và như thế là không thể chấp nhận được. Tôi yêu cầu ngài Zaorálek hãy công khai xin lỗi người dân Việt Nam và cả nước Việt Nam”, ông Winter bức xúc lên tiếng.

Phát biểu của ông Zaorálek cũng vấp phải sự phản đối của Trung ương Hội người Việt Nam tại Cộng hòa Séc. Trong bức thư gửi tới ông Zaorálek, Trung ương Hội người Việt Nam khẳng định Việt Nam nói chung và cộng đồng người Việt Nam tại Cộng hòa Séc nói riêng không phải là tội phạm có tổ chức và không có tiềm ẩn gì đe dọa tới nền an ninh của đất nước Séc nơi họ luôn coi là quê hương thứ hai của mình. Bức thư đặc biệt nhấn mạnh tới vai trò và đóng góp của sinh viên Việt Nam tại Cộng hòa Séc, cho rằng họ không phải là tội phạm, mà là những người đã, đang và sẽ đóng góp chất xám của mình cho sự phát triển của xã hội Séc.

Cùng ngày 22/6, Hội Thanh niên – Sinh viên Việt Nam tại Cộng hòa Séc cũng đã soạn thảo một bức thư phản đối gửi tới ông Zaorálek, cho rằng phát ngôn của ông ảnh hưởng nghiêm trọng tới danh dự của hơn 90 triệu người Việt Nam trên khắp thế giới và cộng đồng người Việt Nam nói riêng tại Cộng hòa Séc. Thời gian qua, rất nhiều du học sinh Việt Nam, sau quá trình được đào tạo tại Séc, đã thành công trong nhiều lĩnh vực tại đây và nhiều người trong số đó cũng đã trở về Việt Nam để tiếp tục làm việc, giữ nhiều cương vị nhất định trong bộ máy nhà nước. Do đó không thể nói rằng “chính thị thực du học là công cụ tối ưu nhất để đưa tội phạm vào Séc” như cách ông Zaoralek đã trình bày tại Ủy ban đối ngoại Hạ viện Séc.

Trả lời câu hỏi của chúng tôi qua điện thoại, anh Nguyễn Văn Phú, Chủ tịch Hội du học sinh Việt Nam tại Cộng hòa Séc, bày tỏ sự bất bình với phát biểu của ông Zaorálek. “Chúng tôi cũng giống như nhiều anh chị em du học sinh trên Cộng hòa Séc chọn nơi đây vốn có nền giáo dục tiên tiến ở châu Âu để du học với mong muốn mang những kiến thức về phục vụ Tổ quốc như các thế hệ trước. Vì vậy phát ngôn của cựu ngoại trưởng Zaoralek là rất nghiêm trọng, ảnh hưởng tiêu cực tới danh dự, uy tín, quan hệ bạn bè của hàng nghìn du học sinh Việt Nam tại Séc. Chúng tôi đề nghị ông Zaorálek có lời xin lỗi tới người dân Việt Nam cũng như du học sinh Việt Nam tại Cộng hòa Séc”.

Việt Nam và Liên bang Tiệp Khắc cũ, nay là Cộng hòa Séc đã thiết lập quan hệ ngoại giao được gần 70 năm. Quan hệ hữu nghị và hợp tác truyền thống giữa hai bên đã và đang phát triển tốt đẹp trong những năm gần đây, đặc biệt thông qua các chuyến thăm cấp nhà nước của lãnh đạo cấp cao hai nước. Bên cạnh đó cộng đồng người Việt Nam tại Cộng hòa Séc cũng nhận được những đánh giá tích cực của cả chính giới và người dân Séc trong việc hội nhập vào xã hội sở tại.  Phát biểu của ông Zaorálek dễ gây hiểu lầm, làm chính giới và người dân Séc có cái nhìn định kiến, sai lệch về Việt Nam, về cộng đồng người Việt Nam tại đây, cũng như mối quan hệ giữa Việt Nam và Cộng hòa Séc. Rất cần lời giải thích thỏa đáng từ phía ông Zaorálek./.

Nhóm PV