Ethel Lilian Voynich, hay tên khác là Ethel Boole (sinh ngày 11 tháng 5 năm 1864, mất ngày 27 tháng 7 năm 1960), là một tiểu thuyết gia , nhạc sĩ, có khuynh hướng ủng hộ cách mạng,tác giả tiểu thuyết “Ruồi Trâu”. Cha bà là George Boole, một nhà toán học nổi tiếng. Mẹ bà  là nhà triết học nổi tiếng Mary Everest, cháu gái của George Everest. Chồng bà là Wilfrit Michael Voynich, một nhà cách mạng Ba Lan..

”Střeček”(Ruồi trâu)

Hồi còn là sinh viên, trong một lần tìm được cuốn truyện”Střeček”(Ruồi trâu) ở một hiệu sách cũ,tôi đã đọc nó và bây giờ chỉ còn nhớ được câu thơ kết trong bức thư của Ruồi trâu gửi cho Giêma bằng tiếng Séc:

“Muška jsem

Bud´ jsem živ či umírám”

Và rồi đành phải qua tiếng Anh để đọc lại bức thư này

"Dim thân yêu"

Những dòng chữ bỗng  nhạt nhòe và mờ mịt  trước mắt Giê- ma. Thế là chị lại một lần nữa mất anh- mất anh một lần nữa  thật rồi. Ngay khi thấy tên gọi thân thuộc thuở thiếu thời ấy, chị chỉ còn thấy niềm tuyệt vọng của sự mất mát đau thương tràn ngập lòng mình. Chị buông xuôi tay với nỗi vô vọng mịt mù, dường như tất cả đống đất chất trên mình  anh đang đè nặng lên trái tim chị.

Rồi chị lại cầm  bức thư lên đọc tiếp:

"Sáng sớm mai tôi sẽ bị xử bắn. Tôi đã hứa nói hết với Dim, và chỉ còn có lúc này mới thực hiện được lời hứa đó. Nhưng phân bua dài dòng làm chi? Bao giờ chúng ta cũng hiểu nhau mà chẳng cần gì  nhiều lời, ngay từ khi chúng ta còn thơ dại.

     Dim thân yêu, chắc Dim cũng thấy rằng không cần gì phải vò xé trái tim mình về câu chuyện cái tát ngày xưa ấy. Lúc đó tôi rất khổ tâm. Nhưng rồi sau này tôi cũng còn nhận bao nhiêu cái tát như thế nữa mà vẫn chịu được. Đôi lúc còn trả thù được nữa. Và bây giờ tôi như con cá nhỏ trong cuốn sách trẻ con của chúng ta (tôi quên tên cuốn sách đó rồi), "sống và quẫy đuôi", thật thế, quẫy đuôi lần cuối cùng... còn sáng mai thì đã "Finita la Commedia!"  Đối với Dim và tôi thì điều đó có nghĩa là: vở kịch đã diễn xong rồi. Và dù sao chúng ta sẽ tạ ơn các thánh thần về bao điều nhân từ này. Ơn ấy tuy chẳng là bao, nhưng cũng vẫn là ơn. Chúng ta cũng vẫn nên biết cả ơn ấy cùng với mọi phúc lành khác nữa chứ nhỉ. .

     Còn về phần sớm mai đây, thì tôi muốn cả Dim và Mác-ti-ni hiểu rõ rằng tôi rất sung sướng và hài lòng, không ân hận gì về số phận cả. Dim hãy nói cho Mác-ti-ni biết điều ấy, coi đó là lời nhắn nhủ của tôi. Anh ấy là bạn tốt lại vừa là một đồng chí tốt... anh ấy sẽ hiểu. Dim thân yêu, tôi biết rằng khi những kẻ ngoan cố kia quay lại dùng những thủ đoạn xử kín và hành quyết bí mật vội vã như vậy thì chúng chỉ làm lợi cho chúng ta và tự chuẩn bị cho chúng một số phận không hay. Tôi biết rằng, nếu các bạn còn sống, vẫn tiếp tục cùng nhau đứng vững và tấn công mạnh mẽ thì rồi các bạn sẽ thấy những sự kiện vĩ đại. Còn tôi, mai đây, tôi sẽ bước ra pháp trường với tấm lòng thanh thản, thanh thản như một cậu học trò nhỏ rảo bước về nhà nghỉ hè. Tôi đã hoàn thành phần việc của mình  với một tinh thần tận tuỵ, và bản án tử hình đã chứng minh cho tôi điều đó. Chúng giết tôi là vì tôi đã làm cho chúng hoảng sợ. Như thế còn muốn gì hơn nữa?

Dẫu sao tôi vẫn còn có điều mong muốn. Người nào sắp chết mà lại chẳng có quyền vòi vĩnh đôi chút. Vòi vĩnh ở chỗ là tôi muốn giải thích cho Dim hiểu tại sao tôi hay cục cằn với Dim và tại sao tôi lại khó có thể quên được chuyện cũ. Thật ra Dim cũng đã tự hiểu, nhưng tôi muốn nhắc lại là chỉ bởi vì tôi thích viết lại những dòng này mà thôi. Giê- ma ạ, tôi đã yêu Giê- ma từ khi Giê- ma còn là một cô bé con xấu xí, từ khi Giê-ma còn mặc chiếc áo vải kẻ ca rô với cổ áo nhàu nhĩ, và còn để bím tóc nhỏ xíu sau lưng. Đến bây giờ tôi vẫn yêu Giê-ma. Giê-ma còn nhớ cái ngày tôi đã hôn tay Giê-ma và Giê-ma khẩn khoản xin tôi "đừng bao giờ làm như thế nữa"? Tôi biết làm thế là tầm  bậy  nhưng Giê-ma phải tha thứ cho tôi. Còn bây giờ tôi lại hôn tờ giấy đã viết tên Giê-ma. Như thế là tôi đã hôn Giê-ma hai lần và cả hai lần đều không được Giê-ma đồng ý.

 “Tất cả chỉ có thế . Giê-ma thân yêu, vĩnh biệt !"

Không có chữ ký,cuối thư chỉ có câu thơ ngắn mà hai người cùng học với nhau thời thơ ấu:

Dù cho sống chết ai ơi

Ruồi  ta vẫn giữ trọn đời tươi vui./.

Bản tiếng Anh:

"Dear Jim."

The writing grew suddenly blurred and misty. And she had lost him

again--had lost him again! At the sight of the familiar childish

nickname all the hopelessness of her bereavement came over her afresh,

and she put out her hands in blind desperation, as though the weight of

the earth-clods that lay above him were pressing on her heart.

Presently she took up the paper again and went on reading:

"I am to be shot at sunrise to-morrow. So if I am to keep at all my

promise to tell you everything, I must keep it now. But, after all,

there is not much need of explanations between you and me. We always

understood each other without many words, even when we were little

things.

"And so, you see, my dear, you had no need to break your heart over

that old story of the blow. It was a hard hit, of course; but I have had

plenty of others as hard, and yet I have managed to get over them,--even

to pay back a few of them,--and here I am still, like the mackerel in

our nursery-book (I forget its name), 'Alive and kicking, oh!' This

is my last kick, though; and then, to-morrow morning, and--'Finita la

Commedia!' You and I will translate that: 'The variety show is over';

and will give thanks to the gods that they have had, at least, so much

mercy on us. It is not much, but it is something; and for this and all

other blessings may we be truly thankful!

"About that same to-morrow morning, I want both you and Martini to

understand clearly that I am quite happy and satisfied, and could ask no

better thing of Fate. Tell that to Martini as a message from me; he is a

good fellow and a good comrade, and he will understand. You see, dear,

I know that the stick-in-the-mud people are doing us a good turn and

themselves a bad one by going back to secret trials and executions so

soon, and I know that if you who are left stand together steadily and

hit hard, you will see great things. As for me, I shall go out into

the courtyard with as light a heart as any child starting home for the

holidays. I have done my share of the work, and this death-sentence is

the proof that I have done it thoroughly. They kill me because they are

afraid of me; and what more can any man's heart desire?

"It desires just one thing more, though. A man who is going to die has

a right to a personal fancy, and mine is that you should see why I have

always been such a sulky brute to you, and so slow to forget old scores.

Of course, though, you understand why, and I tell you only for the

pleasure of writing the words. I loved you, Gemma, when you were an ugly

little girl in a gingham frock, with a scratchy tucker and your hair in

a pig-tail down your back; and I love you still. Do you remember that

day when I kissed your hand, and when you so piteously begged me 'never

to do that again'? It was a scoundrelly trick to play, I know; but you

must forgive that; and now I kiss the paper where I have written your

name. So I have kissed you twice, and both times without your consent.

"That is all. Good-bye, my dear."

There was no signature, but a verse which they had learned together as

children was written under the letter:

                "Then am I

                 A happy fly,

                 If I live

                 Or if I die."

Và tôi vẫn còn nhớ câu đáp trả của Ruồi Trâu với Hồng y giáo chủ Moongtalely- chính làcha đẻ của mình (thật buồn phải không?):

"I believed in you, as I believed in God. God is a thing made of clay,

that I can smash with a hammer; and you have fooled  me with a lie."

“Tôi tin ông như tin đức chúa trời,chúa trời là tượng đất,cho một búa là vỡ,còn ông,ông đã lừa dối tôi suốt cả cuộc đời”.

(NKV sưu tầm).