Được khai trương đúng dịp kỷ niệm 1 năm ngày Việt Nam thống nhất (30/4/1976), đến nay, Tượng đài Hồ Chí Minh đã trở thành một phần của nét văn hóa của thành phố Zalaegerszeg.

Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh tại thành phố Zalaegerszeg, Hungary (Ảnh: Đình Hiếu)

Cách thủ đô Budapest khoảng 220km, Zalaegerszeg là một đô thị nhỏ, thủ phủ của tỉnh Zala, được biết đến như một trong những thành phố nhiều cây xanh nhất của Cộng hòa Hungary. Tuy nhiên, đối với cộng đồng người Việt Nam tại Hungary, thành phố có hơn 700 năm tuổi này lại mang một ý nghĩa đặc biệt: tại đây, cho đến giờ, vẫn tọa lạc một Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh, có lẽ là độc nhất vô nhị trong vùng Đông - Trung Âu. 

Chủ tịch Hồ Chí Minh không hề xa lạ với người dân Hungary. Dẫn đầu phái đoàn Việt Nam trong chuyến thăm chính thức Hungary năm 1957, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại những ấn tượng và kỷ niệm sâu sắc trong lòng bạn bè Hungary. Trong các hồi tưởng, nhiều ký giả, chính khách Hungary đã cảm nhận ở Bác hình ảnh của một nhà ái quốc vì dân vì nước, một vị hiền triết phương Đông.

Sự tôn trọng mà đất nước Hungary dành cho Chủ tịch Hồ Chí Minh, thiện cảm của người dân nước này với cuộc chiến đấu giành độc lập của Việt Nam đã khiến Hungary trở thành một người bạn thân thiết với Việt Nam. Hungary đã có những hỗ trợ đáng kể và quý báu cho miền Bắc, trong phong trào quyên góp ủng hộ Việt Nam, trong việc đào tạo nhiều thế hệ du học sinh - trong đó, có nhiều học viên quân sự - để nhiều người trong số họ trở thành các chuyên gia đầu ngành, phục vụ hiệu quả cho cuộc chiến tranh bảo vệ tổ quốc. 

Trong những năm tháng ấy, tên của Hồ Chủ tịch đã được đặt cho Trường Cao đẳng Sư phạm ở thành phố Eger, tại nhiều vùng trên toàn quốc, những pho tượng bán thân, phù điêu mang hình Bác được đặt ở những quảng trường, vườn hoa…Trong đó Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh tại thành phố Zalaegerszeg đã vượt qua những thử thách khắc nghiệt của thời gian và thời cuộc.

Đại sứ Việt Nam tại Hungary Nguyễn Thanh Tuấn cho biết, bức tượng do nhà điêu khắc nổi tiếng của Hungary - ông Marton László (1925-2008) thực hiện vào năm 1976: “Đây là thành phố có truyền thống đoàn kết, trước có đông người lao động Việt Nam, đặc biệt năm 1976 sau khi thống nhất đất nước. Hungary quyết định làm bức tượng này, kỷ niệm tình hữu nghị giữa hai nước”.

Những người bạn Hungary thường xuyên chăm lo, gìn giữ tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh ở thành phố Zalaegerszeg (Ảnh: Đình Hiếu)

Ông Balogh Miklós - cựu Đại biểu Hội đồng nhân dân của thành phố Zala, đồng thời là cựu Chủ tịch phân hiệu Đảng xã hội Hungary, người trông giữ, chăm sóc tượng đài Bác Hồ suốt những năm qua, cho biết: “Tôi tự hào là 40 năm trước đây, tháng 4/1976 khánh thành tượng đài Bác Hồ. Chúng tôi coi Bác Hồ như vị lãnh tụ của một đất nước, dân tộc anh hùng. Tượng Bác Hồ được đặt ở đây là điều chúng tôi hết sức tự hào, đặc biệt trong bối cảnh hiện nay. Đây là bức tượng Bác Hồ toàn chân dung duy nhất có ở Đông Âu này. 40 năm qua, chúng tôi đã luôn chăm lo, gìn giữ tượng Bác”.

Thời kỳ Đông Âu thay đổi thể chế đầu những năm 90 của thế kỷ trước, nhiều đường phố được đặt lại tên, nhiều tượng đài cũng được di chuyển, thế nhưng, những người bạn Hungary kính trọng Bác Hồ, yêu Việt Nam đã đứng ra bảo vệ bức tượng Bác để không bị di chuyển hay dỡ bỏ. “Bức tượng đã ở đó cùng với người dân trong thành phố của chúng tôi 40 năm và đã trở thành một phần không thể thiếu của người dân nơi đây” - ông Balogh Miklós chia sẻ.

Ông Balogh Miklós nói: “Chính câu khắc sau bức tượng của Bác là “Không có gì quý hơn độc lập tự do”, chúng tôi đánh giá Hồ Chí Minh là người cực kỳ yêu nước, ông đã dẫn đầu phong trào để đưa đất nước Việt Nam đến với tự do, độc lập. Chính lòng yêu nước, tinh thần mong mỏi tự do, độc lập là điều chúng tôi kính trọng nhất ở ông. Bên cạnh đó ông cũng là nhà văn hóa, nhà thơ lớn của dân tộc Việt Nam và nhân loại”.

Được khai trương đúng vào dịp kỷ niệm 1 năm ngày Việt Nam thống nhất (30/4/1976), Tượng đài Hồ Chí Minh đã đoạt giải của Bộ Văn hóa Hungary năm 1977 và trở thành một phần của nét văn hóa của thành phố Zalaegerszeg. Bức tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh được coi biểu tượng về tình hữu nghị, hợp tác giữa hai nước Việt Nam - Hungary. Chính phủ Hungary và chính quyền thành phố cũng quan tâm, thường xuyên chăm sóc bức tượng. Bà con cộng đồng người Việt Nam tại Hungary rất tự hào vì đã gìn giữ được tượng Bác. Mỗi năm, ít nhất 1 lần, Đại sứ quán cùng với cộng đồng người Việt đến đây để cùng dâng hoa lên Bác.

Tình cảm của người dân Hungary cũng như cộng đồng người Việt tại thành phố Zalaegerszeg đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh cho thấy dù Bác đã đi xa, nhưng Người vẫn đời đời sống mãi cùng non sông đất nước và bạn bè khắp nơi trên thế giới.

Đình Hiếu - VOV