Trong thời gian khủng hoảng kinh tế tại Séc, nhiều lao động Việt Nam đã trở về nước, số thì tìm đường sang các nước khác để kiếm việc làm, số còn lại vướng víu nhiều thứ thì cam chịu với công việc nhì nhằng vì dù sao cũng còn tiết kiệm được chút ít gửi về quê. Hiện nay, khi kinh tế phục hồi và chế độ thị thực làm việc ở các nước EU thoáng hơn thì người lao động có visa đủ tiêu chuẩn làm việc trong Schengen thường rời khỏi Séc vì chi phí nhiều mà tiền kiếm được thì ít dần đi. Họ chuyển sang Đức là chính, tiếp đến là các nước bắc Âu. Họ làm nhiều ngành nghề như nails, phụ quán, trông trẻ hay làm lao động phổ thông trong các hãng. Dù làm thuê đồng lương cũng nhiều hơn, tiền nong trả rõ ràng hơn và lại có ngày nghỉ.
Làm việc ở nước khác thí dụ như ở Đức, nếu có visa hợp lý thì có thể cắt bảo hiểm y tế và xã hội ở Séc và sau thời gian dài làm việc ổn định còn được cấp cư trú như định cư trvalý ở Séc. Đặc biệt hệ thống xã hội an sinh ở đó tốt hơn hẳn ở Séc, khi thất nghiệp còn có tiền của xã hội giúp đủ sống tạm thời. Trong khi ở Séc nếu không có cơ sở vật chất tốt thì khó mà có cuộc sống ổn định lâu dài được. Và những người ra đi tìm cơ hội làm việc mới đa phần là thanh niên trẻ vì họ không ngại sự thay đổi và có nhiều thời gian để kiểm nghiệm, tìm kiếm vùng đất mới dễ sống hơn.
Tiêu chuẩn chọn người làm ở Séc thường là nam giới còn trẻ, khỏe mạnh, biết lái xe, biết tiếng Séc thì càng tốt. Làm thuê cho người Việt ở đâu cũng vậy, đặc biệt là các chợ đổ buôn ở Praha thì thời gian làm việc là quanh năm, hàng ngày từ 9-10 giờ sáng tới 7-8 giờ tối, nếu làm ở quán ăn thì phải tới 8-9 giờ đêm, mà hôm có tiệc khách đặt thì nửa đêm mới kết thúc ngày làm việc. Họ thường không có ngày nghỉ nào trong tháng, may chăng khi chủ lao động nghỉ tết âm lịch, dương lịch hay đi nghỉ mát thì nghỉ ăn theo mà thôi. Còn ai bận công việc giấy tờ bắt buộc phải nghỉ hay ốm đau thì cứ trừ lương tính buổi.
Với những người trên 50 tuổi muốn chuyển việc thì rất khó khăn bởi không phù hợp với tiêu chí thuê người ở trên nên họ thường xin vào nhà máy của Séc làm lao động phổ thông. Họ sẽ được nhận ngay không phân biệt tuổi tác và giới tính bởi những nơi này cũng luôn cần nhân công do người Séc cũng bỏ đi đến nước khác có mức lương cao hơn. Ngày trước khi việc ít người nhiều, muốn xin việc phải trả tiền cho dịch vụ tuyển người. Các cò mồi dịch vụ luôn kiếm cớ sa thải người lao động cũ thay người mới vào làm để thu nhiều lượt tiền „vào cửa“. Hiện nay tình hình đã khác, người lao động không phải trả tiền dịch vụ mà các công ty hay gia đình cần người làm có khi phải trả khoản tiền này.Hãy ghi nguồn secviet.cz nhé!
Tìm được người làm khỏe mạnh đã khó, còn phải nhanh nhẹn, chăm chỉ, trung thành mới được sự tin cậy của chủ. Sở dĩ yêu cầu cao vì doanh nghiệp tư nhân nhỏ lẻ, hàng và tiền liền tay, chủ không thể suốt ngày ở cửa hàng chỉ đạo công việc, hay giám sát. Mà „dân thì gian“ những người làm có tính „táy máy“, lười nhác hay bị thuê làm gián điệp của đối thủ cạnh tranh thì không ai lường được. Bởi vậy tính chủ tớ và đề phòng của hai bên đều rất cao, nên nhiều người làm thuê, sau thời gian học việc kinh doanh từ chủ, biết mối hàng, quen khách đã ra đi mở cửa hàng riêng để kinh doanh, kéo theo những khách hàng thân thiết của chủ mà mình từng quen biết. Đó cũng là một nguyên nhân nữa khiến các chủ doanh nghiệp luôn phải cảnh giác, luôn bị phải tìm người làm thuê mới liên tục.
Anh A. làm chủ một doanh nghiệp lâu năm ở Séc luôn cần từ 2-3 người giúp việc ngoài những người nhà mình phàn nàn rằng có lẽ tự mình làm được bao nhiêu thì làm còn tốt hơn cứ phải đi thuê lao động. Kiểu buộc phải thay đổi liên tục nhân lực này đau đầu lắm vì công việc cứ phải phụ thuộc vào người khác. Trước đây khó kiếm việc, người làm thuê thường trung thành với chủ thuê nhiều năm nhưng giờ thì họ cứ nhảy việc liên tục nhằm tìm kiếm chỗ nào làm nhẹ nhàng, thời gian ngắn, thoải mái, tiền lương cao... Thuê người làm có khi mới hết thử việc hay họ bắt đầu nắm vững và thành thạo công việc thì lại xin nghỉ hoặc ép chủ tăng lương. Bởi vậy nhiều doanh nghiệp chỉ muốn giới hạn kinh doanh vừa đủ để không phải phụ thuộc vào người khác. Lao động hiện nay có điều kiện hơn để lựa chọn vì chỗ làm thì nhiều mà người thì ít. Ngoài lương, họ còn xét xem chủ có đối xử tốt hay không, mức độ vất vả của công việc… Nhiều chủ cố gắng đưa người nhà sang làm việc hay đưa người nhà, người thân vào làm quản lý giám sát.
Hiện nhiều doanh nghiệp người Việt đang tìm người làm nhưng cũng rất khó khăn vì không có người. Có những công ty danh tiếng mà trước nay chưa bao giờ cần phải quảng cáo tìm người làm thì nay cũng đã phải nhờ đến các phương tiện truyền thông cộng đồng tìm giúp.
Ở Séc cứ có giấy phép kinh doanh là có thể trở thành giám đốc doanh nghiệp của mình, mà người Việt ở đây thì đều có thể làm giám đốc, chỉ sợ không có vốn và không biết buôn bán mà thôi. Các doanh nghiệp tư nhân, nhỏ lẻ mang tính chất gia đình, một hai người trong gia đình là một cơ sở kinh doanh, lớn hơn chút thì thêm con cháu họ hàng. Những cơ sở có đến chục người lao động làm việc trở lên không nhiều.. Và cũng có nhiều người người có tuổi ngại đi làm thuê, nên cứ loanh quanh tìm việc bởi làm giám đốc thì không xong và cũng chẳng thấy ai cần thuê người làm giám đốc.
Vì thế nên bây giờ đúng là thời buổi „tìm giám đốc thì dễ mà tìm người làm thì khó“.
Phương Liên (Praha) |
